Wywołane mogą być pod wpływem czynników mechanicznych (rany cięte, rąbane, kłute, tłuczone, postrzałowe), termicznych (oparzenia, odmrożenia), chemicznych (oparzenia chemiczne) lub elektrycznych (oparzenia lub zwęglenia tkanek). Przy powstaniu rany towarzyszy najczęściej krwawienie lub krwotok mogący stanowić zagrożenie zarówno zdrowia jak i życia osoby poszkodowanej [1,3].
Przy bezpośrednim zaopatrywaniu ran należy przestrzegać kilku poniższych zasad [2]:
Nie należy kłaść bezpośrednio na ranę waty, ligniny lub chusteczek higienicznych.
Nie należy dotykać rany bezpośrednio palcami lub innymi środkami niejałowymi, aby nie doprowadzić do zainfekowania środowiska w ranie.
Pod żadnym warunkiem, nie należy samodzielnie wyciągać ciała obcego zlokalizowanego w obrębie rany, ponieważ może dojść do gwałtownego krwawienia i/lub trudnego do zatamowania krwotoku – należy odpowiednio w miarę możliwości ustabilizować obecne ciało obce eliminując w jak największym stopniu możliwość przemieszczania się w obrębie rany.
Aby zapobiec rozwojowi wstrząsu pourazowego należy położyć osobę poszkodowaną w pozycji przeciwwstrząsowej (płasko na plecach, nogi uniesione do góry).
Należy przez cały czas udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej kontrolować czynności życiowe poszkodowanego (oddech, tętno).
Należy zapewnić odpowiedni komfort termiczny chroniąc przed ochłodzeniem lub przegrzaniem poszkodowanego.
Przede wszystkim należy kontrolować tętno poniżej miejsca założenia opatrunku.
Jeśli dojdzie do przemoknięcia opatrunku należy dołożyć kolejną warstwę nie zdejmując poprzedniej i zamocować odpowiedm opatrunkiem wtórnym np. siatką opatrunkową, bandażem lub opaską kohezyjną.
Po udzieleniu pierwszej pomocy należy udać się do specjalistycznej poradni i skontrolować u lekarza.
Podczas udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej i opatrywania ran na uwadze należy mieć cały czas swoje bezpieczeństwo. Należy zastosować środki ochrony osobistej, aby móc skutecznie pomagać i jednocześnie nie narażać siebie na utratę zdrowia, a nawet życia. Niezbędnym elementem jest zastosowanie odpowiednich rękawiczek (np. lateksowych, winylowych) oraz odzieży ochronnej (maska, maseczka do sztucznego oddychania, okulary ochronne). Środki ochrony zabezpieczają osobę udzielającą pomocy przed potencjalnie niebezpiecznym materiałem zakaźnym takim jak krew, tkanki, płyny ustrojowe oraz wydzieliny [3].